Điểm mới nổi bật của Luật 57/2024/QH15

Ngày 29/11/2024, Quốc hội đã ban hành Luật số 57/2024/QH15 sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch, Luật Đầu tư, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư và Luật Đấu thầu, có hiệu lực từ ngày 15/01/2025.

So với Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15, Luật số 57/2024/QH15 được ban hành nhằm sửa đổi, bổ sung một số điều khoản quy định theo tình hình bối cảnh kinh tế hiện nay, mang đến nhiều điểm mới đáng chú ý, cụ thể:

1. Điểm mới của Luật 57/2024/QH15

Về quy hoạch: bổ sung quy định về điều chỉnh quy hoạch theo trình tự rút gọn, đơn giản hóa thủ tục hành chính, đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án; không làm thay đổi quan điểm và mục tiêu của quy hoạch; bảo đảm tính liên kết, đồng bộ, kế thừa, ổn định giữa các quy hoạch.

Về đầu tư: bổ sung thủ tục đầu tư đặc biệt, tạo điều kiện thuận lợi cho nhà đầu tư, thu hút vốn đầu tư trong và ngoài nước, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Về đầu tư theo phương thức đối tác công tư (Public - Private Partnership) (gọi tắt là PPP): bổ sung quy định về hợp đồng BT (xây dựng – chuyển giao), mở rộng loại hình đầu tư PPP, thu hút nguồn lực xã hội tham gia phát triển cơ sở hạ tầng.

Về đấu thầu: mở rộng đối tượng áp dụng, bổ sung hình thức chỉ định thầu rút gọn, hoàn thiện quy định về đấu thầu trước, phương thức, hình thức lựa chọn nhà thầu, ….

2. Một số thay đổi quan trọng về Luật Đấu thầu 2023

a) Bổ sung trường hợp chỉ định thầu (điểm c, khoản 1, Điều 23)

- Chỉ định thầu rút gọn: mở rộng áp dụng cho các gói thầu cung cấp dịch vụ tư vấn, phi tư vấn, thuốc, hóa chất, vật tư y tế, … phục vụ công tác phòng, chống dịch bệnh.

- Thay đổi hạn mức chỉ định thầu (điểm m, khoản 1, Điều 23), cụ thể:

+ Gói thầu thuộc dự toán mua sắm không hình thành dự án: không quá 300 triệu đồng.

+ Gói thầu thuộc dự án – Dịch vụ tư vấn: không quá 500 triệu đồng.

+ Gói thầu thuộc dự án – Dịch vụ phi tư vấn, hàng hóa, xây lắp, hỗn hợp: không quá 1 tỷ đồng.

+ Gói thầu lập nhiệm vụ quy hoạch: không quá 500 triệu đồng.

Điểm nổi bật của trường hợp chỉ định thầu tại Luật này đối với (1) các gói thầu mua sắm thường xuyên có giá dưới 300 triệu đồng (Quy định trước đây chỉ cho phép gói thầu hạn mức từ 50 triệu đồng đến 100 triệu đồng) có thể thực hiện mua sắm theo hình thức chỉ định thầu và (2) quy định thêm hạn mức gói thầu lập nhiệm vụ quy hoạch có giá gói thầu không quá 500 triệu đồng. Ngoài ra, điểm c khoản 1 Điều 23 Luật Đấu thầu 2023 cũng được bổ sung thêm các trường hợp được phép chỉ định thầu. 

b) Hoàn thiện quy định về đấu thầu trước (Điều 42)

- Cho phép áp dụng đấu thầu trước đối với dự án sử dụng vốn ODA, vốn vay ưu đãi nước ngoài trước khi ký kết điều ước quốc tế, thỏa thuận vay.

- Mở rộng phạm vi áp dụng gồm cả các gói thầu phục vụ công tác đền bù, giải phóng mặt bằng, di dời công trình hạ tầng, kỹ thuật, rà phá bom mìn, vật nổ, quy hoạch, tái định cư, hoặc yêu cầu đấu thầu trước từ nhà tài trợ nước ngoài.

- Quy định rõ danh mục gói thầu có thể thực hiện đấu thầu trước:

+ Gói thầu mua sắm hàng hóa có phạm vi rõ ràng.

+ Gói thầu cung cấp dịch vụ tư vấn, phi tư vấn.

+ Gói thầu thuộc dự án ODA/vốn vay ưu đãi nước ngoài có yêu cầu cụ thể từ nhà tài trợ.

- Cụ thể hóa các thủ tục thực hiện trước:

+ Chi tiết quy trình, các bước thực hiện.

+ Việc ký hợp đồng chỉ được thực hiện sau khi dự án được phê duyệt, ngoại trừ gói thầu thuộc vốn ODA/vay ưu đãi nếu nhà tài trợ yêu cầu.

- Nhà thầu không phải thực hiện biện pháp bảo đảm dự thầu quy định tại Điều 14 của Luật này nhưng phải cam kết trong hồ sơ dự thầu về trách nhiệm tham dự thầu.

- Bổ sung cam kết về trách nhiệm: Hồ sơ mời thầu phải xác định rõ trách nhiệm của nhà thầu và chủ đầu tư trong đấu thầu trước.

- Xử lý trong trường hợp không được phê duyệt: Nếu dự án không được phê duyệt hoặc không ký kết thỏa thuận vay vốn, chủ đầu tư hủy thầu mà không bồi hoàn chi phí cho nhà thầu.

- Quy định rõ việc hình thành các gói thầu kết hợp một hoặc một số công việc như khảo sát xây dựng, lập báo cáo nghiên cứu tiền khả thi hoặc báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư, lập quy hoạch chi tiết xây dựng, báo cáo nghiên cứu khả thi, báo cáo kinh tế kỹ thuật, lập hồ sơ thiết kế kỹ thuật, lập hồ sơ thiết kế bản vẽ thi công, giám sát thi công để tổ chức lựa chọn nhà thầu... có thể được gộp vào một gói thầu để tổ chức đấu thầu. Các công việc lập hồ sơ thiết kế kỹ thuật, lập hồ sơ thiết kế bản vẽ thi công, giám sát thi công chỉ được thực hiện sau khi dự án được phê duyệt.

- Quy trình thực hiện và kế hoạch lựa chọn nhà thầu: Các hoạt động đấu thầu trước tuân thủ quy trình và thủ tục đã được quy định khoản 1 Điều 43 Luật Đấu thầu 2023, nhưng không yêu cầu căn cứ các nội dung tại khoản 1 Điều 38 Luật Đấu thầu 2023 (liên quan đến thẩm quyền phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu).

Tổng quan, Luật số 57/2024/QH15 đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong việc hoàn thiện khung pháp lý về đấu thầu, quy hoạch, đầu tư & đầu tư PPP. Luật này sửa đổi, bổ sung nhiều điều khoản quan trọng, góp phần nâng cao hiệu quả đầu tư, thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội. Đặc biệt sửa đổi, bổ sung Luật Đấu thầu 2023 nhằm nâng cao tính minh bạch, hiệu quả và đơn giản hóa thủ tục đấu thầu. Song song đó, những thay đổi về chỉ định thầu được coi là điểm nổi bật trong luật này, nhằm nâng cao tính minh bạch, hiệu quả và đơn giản hóa thủ tục đấu thầu.

Kèm theo Luật số 57/2024/QH15./.