Chuyên mục hướng dẫn chọn giống, trồng và chăm sóc cây thanh long, mãng cầu xiêm

Hướng dẫn chọn giống, trồng và chăm sóc cây thanh long, mãng cầu xiêm

Địa điểm thực hiện: huyện Dương Minh Châu và huyện Bến Cầu

1. Chọn giống

Thanh long: hiện nay có nhiều giống (ruột trắng, ruột đỏ, ruột tím hồng), chúng có khả năng sinh trưởng và phát triển tốt trong điều kiện Việt Nam, cho năng suất cao, hình dạng quả đẹp, thời điểm ra hoa từ tháng 4 đến tháng 9, thời gian từ đậu quả đến thu hoạch 28 – 35 ngày. Giống phải có nguồn gốc rõ ràng, cơ sở nhân giống và sản xuất giống phải được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp phép. Giống tự sản xuất phải có hồ sơ ghi lại đầy đủ các biện pháp xử lý hom giống, hóa chất sử dụng, thời gian, tên người xử lý và mục đích xử lý.

Mãng cầu xiêm: Tùy theo điều kiện đất đai có thể trồng bằng hạt, chiết hoặc ghép. Nếu đất nhiễm mặn, phèn hoặc vùng đất thấp thường ngập nước nên chọn cây ghép gốc bình bát vì bình bát cùng họ với mãng cầu, mãng cầu ghép với bình bát trái to nhưng độ ngọt thấp hơn. Cây làm mắt ghép nên chọn cây đầu dòng có khả năng sinh trưởng, phát triển tốt có hình dáng trái đẹp, cân đối.

2. Xử lý ra hoa

Thanh long

Cây thanh long thuộc nhóm cây ngày dài, sự ra hoa chịu ảnh hưởng của quang kỳ, ở miền Nam thanh long bắt đầu ra hoa vào tháng 4 – 9 vì số giờ chiếu sáng trong ngày > 12 giờ (ngày dài). Vì vậy, muốn thanh long ra hoa nghịch vụ vào giai đoạn đêm dài ngày ngắn, một trong những biện pháp hiệu quả nhất hiện nay là tạo chiếu sáng nhân tạo trong thời gian ngày ngắn bằng cách đốt đèn trong một thời gian nhất định giúp cho cây ra hoa đồng loạt.

Phương pháp chiếu đèn: Tùy theo mùa vụ mà số đêm chiếu sáng và thời gian chiếu sáng thay đổi, số giờ chiếu sáng trong ngày càng ít và thời tiết càng lạnh thì số lần chiếu đèn và thời gian chiếu đèn trong đêm càng tăng, số đêm chiếu đèn từ 15 – 20 đêm đồng thời số giờ chiếu đèn/đêm từ 6 – 10 giờ là thanh long có thể ra hoa. Thời gian từ khi ra nụ đến khi hoa nở từ 18 – 21 ngày và từ khi hoa nở đến khi thu hoạch quả từ 28 – 35 ngày. Do đó, tùy theo mục đích và nhu cầu quả trên thị trường mà nhà vườn quyết định thời gian xử lý ra hoa. Loại bóng đèn chiếu sáng có thể sử dụng là loại tròn 75 – 100 W, khoảng cách hợp lý nhất từ bóng đèn đến cành thanh long là 0,5 – 1 m.

Mãng cầu xiêm

Chọn hoa để lấy phấn

Chọn những hoa mọc ở đầu cành nhỏ, hoặc hoa có kích thước nhỏ để lấy phấn. Quan sát thấy những hoa có 3 cánh trong nở hơi lớn, hé mở 1 cánh ra thấy các tiểu nhị có màu hơi đen nhạt, các tiểu nhị bắt đầu tách rời nhau thì có thể cắt để lấy phấn. Cắt hoa lấy phấn vào buổi chiều, để nguyên cả hoa vào hộp đậy kín cho khỏi mất nước. Sáng hôm sau bẻ bỏ hết cánh hoa, rũ nhẹ hoa trên một tờ giấy để tách tiểu nhị ra rồi dùng cọ hay que quấn bông gòn chà nhẹ trên tiểu nhị để tách hạt phấn ra khỏi túi phấn, thường một hoa lấy phấn đủ để thụ phấn cho 6 – 8 hoa. Hạt phấn có màu vàng vàng, được trút vào 1 cái ly nhỏ cho tiện đem ra vườn.

Chọn hoa để thụ phấn

Chọn những hoa mọc trên thân chính, cành lớn và có cuống hoa to, kích thước lớn không có sâu bệnh để thụ phấn. Khi thấy 3 cánh hoa trong he hé tức là nướm đã già, mở nhẹ 3 cánh trong để quan sát nếu thấy nướm nhụy cái tươm mật thì tiến hành thụ phấn.

Cách thụ phấn

Kẹp chặt cuống hoa giữa ngón tay trỏ và ngón tay giữa, dùng ngón cái mở nhẹ một cánh ra, dùng que có quấn bông gòn chấm lên hạt phấn rồi phết nhẹ lên nướm nhụy cái nhẹ nhàng và đều tay, lập lại 3 lần như thế, trái sẽ phát triển đồng đều không bị méo mó. Vài ngày sau, quan sát nếu thấy cuống hoa thụ phấn vẫn xanh và lớn hơn là được; nếu có màu đen là thất bại, nó sẽ héo và rụng. Quả phát triển từ hoa được thụ phấn bằng tay thường to và nở đều.

3. Phòng trừ một số sâu bệnh hại

Thanh long: kiến, rầu mềm, bọ xít, ruồi đục quả, rệp sáp, bệnh thán thư, thối cành, nám cành, thối trái

Mãng cầu xiêm: sâu đục trái, rệp sáp, rầy xanh, bọ xít muỗi, ruồi đục trái, bệnh thối quả, bệnh thối rễ cây, bệnh chết cành

Trung tâm Khuyến nông./.