BỆNH PHÙ ĐẦU TRÊN HEO CON CAI SỮA DO E.COLI

               E.coli là một bệnh đường ruột được các nhà khoa học phát hiện từ lâu, khi mắc bệnh tỷ lệ tử vong cao, bệnh xảy ra phổ biến ở giai đoạn tập ăn và sau cai sữa. Dù nó đã có rất lâu, cách phòng trị lại đơn giản, đơn nhiễm do một loại vi khuẩn gây nên, khuẩn gây bệnh mẫn cảm với nhiều loại kháng sinh, vậy mà bệnh này gây thiệt hại rất đáng kể trong bà con chăn nuôi chỉ vì chưa nắm bắt được cách sinh bệnh của loại khuẩn này

Trong bài này chúng tôi sẽ cung cấp cho bà con biết thêm những thông tin về bệnh này và cách phòng trị có hiệu quả.

E.coli là một loài vi khuẩn có ở đường ruột gây bệnh chủ yếu trên đường ruột, ngoài ra đôi khi người ta cũng thấy nó có trong đường sinh dục và hô hấp. Ví dụ như trong lúc sinh ta can thiệp bằng tay vào đường sinh dục của nái, mà tay ta có vi khuẩn E.coli ( do không xác trùng) thì E.coli sẽ xâm nhập vào gây viêm tử cung và trường hợp viêm này trị rất khó . Do đó xin được các nhà nghiên cứu đã đưa ra cách phòng và trị bệnh phù đầu của heo con cai sữa do E.coli và cách phòng trị như sau:

E.coli có tên đầy đủ là Escheridria coli thuộc họ Enterobacteriaceac.. Dưới kính hiển vi, nó có dạng trực khuẩn, sống yếm khí hay kỵ khí tùy nghi, tức là có không khí sống cũng được, không có không khí vẫn sống được, nhiệt độ thích hợp 37 – 38^oC đúng bằng nhiệt độ cơ thể của heo bởi vậy người ta bảo heo phải sống chung với vi khuẩn E.coli là vậy, pH lý tưởng là từ 7,2 – 7,4 đúng bằng pH ở ruột non của heo, có rất nhiều loại E.coli khác nhau do đó có nhiều type kháng nguyên khác nhau nên việc chế vaccin rất khó. Tuy nhiên chỉ có 2 loại sinh độc tố đó là loại gây ỉa chảy phân trắng heo con theo mẹ và loại gây phù đối với heo con cai sữa.

E.coli có một đặc điểm độc đáo là đặc điểm bám dính đây là yếu tố dễ gây bệnh trên heo :

Ở 60^OC nó sẽ chết sau 15”

Ở 100^OC nó sẽ chết ngay

Ở O^OC nó sẽ sống thêm được vài giờ

Khi vi khuẩn E.coli vào được môi trường thích hợp, nó sẽ tiết ra một loại kháng sinh của nó có tên là colicin có tác dụng ức chế các loại vi khuẩn khác chính vì thế mà nó gia tăng mât số rất nhanh, điều này giải thích tại sau heo mắc bệnh E.coli chết rất nhanh, nhiều khi chỉ sau một bữa ăn no, rất ngắn

Như chúng ta đã biết mầm bệnh phân bố rất rộng từ có  vi khuẩn đến chỗ không có vi khuẩn tức là nó là loại vi khuẩn thường trú chỉ chờ cơ hội thuận tiện như điều kiện vệ sinh và nuôi dưỡng kém, các yếu tố gây tress làm giảm sức đề kháng : Tách bầy, cai sữa, chuyển chuồng, thời tiết thay đổi, nhiễm vào cơ thể bằng đường miệng

Khi vi khuẩn E.coli vào miệng xuống dạ dày, tại đây phần lớn vi khuẩn bị tiêu diệt vì ớ dạ dày độ pH rất thấp là 4,5 trong khi pH thích hợp là 7,2 – 7,4 chính vì thế E.coli không thể phát triển gây bệnh ở dạ dày. Khi có một số sống sót tuột xuống ruột non gặp điều kiện thuận lợi nhiệt độ thích hợp, pH 7,2 –7,4 và thức ăn đã được xay nhuyễn, ở đây chúng sẽ gia tăng mật số và ức chế các vi khuẩn khác.  Sau đó chúng sẽ bám dính vào thành ruột, chính yếu tố này là yếu tố quan trọng để sinh bệnh, bởi vì nếu chúng không bám vào màng ruột non thì theo nhu động ruột chúng sẽ tuột xuống ruột già ở đây điều kiện đã không  còn thuận lợi nữa, dưỡng chất đã hấp thu hết ở ruột non, ruột già chỉ còn lại chất cặn bã, pH ở ruột già cũng thấp hơn ở ruột non cho nên những con vi khuẩn bám dính vào ruột non sẽ sinh độc tố và gây bệnh khi chúng tiết ra nội độc tố cũng là lúc việc chữa trị đã quá muộn chính vì thế những con heo mắc bệnh E.coli đầu tiên đều chết, bởi vì kháng sinh không có tác dụng với độc tố. Khi độc tố tiết ra chúng sẽ phá hủy thành mạch gây hiện tượng thẩm dịch ra bên ngoài gây phù thủng ở hốc mắt, hầu (sưng phù đầu là vậy) tích nước xoang bụng.

Khi nội độc tố phá vỡ thành mạch máu không đi đến não nên có triệu chứng thần kinh, con vật đi lảo đảo co giật và chết. Khi có một con chết ta phải điều trị cho tất cả những con khác dù bề ngoài trông còn khỏe nhưng trong ruột đã có E.coli, có điều nó chưa sinh độc tố.

Khi heo con mới sinh ra thần kinh chưa hoàn chỉnh nên không thể điều chỉnh thân nhiệt được nên ta phải úm đèn vì heo bị lạnh thì cơ thể suy yếu vi khuẩn sẽ tấn công. Cách tốt nhất là úm bằng đèn hồng ngoại vừa sưởi ấm vừa diệt được vi khuẩn

Thức ăn thì nên cho ăn thành nhiều bữa nhỏ trong ngày để thức ăn không động lại trong ruột non lâu. Ngoài ra phải tăng cường chất xơ và chất bám dính để cho vi khuẩn E.coli không bám được trên thành ruột non

Khi vi khuẩn sinh độc tố việc điều trị phần lớn không hiệu quả,chỉ những con còn lại có thể trị khỏi bằng cách như sau:

+ Giảm lượng thức ăn cho toàn đàn có thể cho nhịn đói để thức ăn trong ruột non không còn dưỡng chất.

+ Cho uống nhiều nước có pha điện giải, các loại men và trộn dadlactic vào để giảm độ pH như giảm ăn, trộn chất chống dính Baconcos (Bayer)

          + Chích các loại kháng sinh sau: vi khuẩn Ecoli nhạy cảm với nhiều loại kháng sinh khác nhau nên ta có thể sử dụng nhiều loại như : Ampi, Genta, Cepha, NeO..... cùng các loại trợ sức và hạ nhiệt, đồng thời tăng cường chức năng gan để giải độc