Hướng dẫn cách nhận biết một số loại ngư cụ cấm sử dụng để khai thác thủy sản trên địa bàn tỉnh Tây Ninh

- Thời gian gần đây, tình hình sử dụng các loại ngư cụ cấm để khai thác thủy sản trên địa bàn tỉnh diễn biến phức tạp, gây bức xúc trong cộng đồng, các phương tiện thông tin đại chúng đã phản ánh; mặc dù, cơ quan chức năng đã có các biện pháp thanh, kiểm tra nhằm phát hiện, ngăn chặn và xử lý các hành vi vi phạm và đạt một số kết quả. Tuy nhiên, việc sử dụng ngư cụ để khai thác thủy sản trên địa bàn tỉnh vẫn còn tiếp diễn.

- Nhằm giúp các cơ quan quản lý nhà nước và ngư dân nắm bắt kịp thời quy định của pháp luật về các loại ngư cụ cấm sử dụng để khai thác thủy sản, Chi cục Chăn nuôi và Thú y hướng dẫn cách nhận biết một số loại ngư cụ cấm sử dụng khai thác thủy sản trên địa bàn tỉnh như sau:

1. Đáy là ngư cụ dùng để khai thác các loài thủy sản nơi có dòng chảy và thường được đặt cố định ở khu vực cửa sông hay các vùng nước nông ven bờ biển.

Đáy có cấu tạo như một chiếc túi, mắt lưới nhỏ dần về phía đụt. Miệng lưới được cố định bằng các cọc, cạnh dưới nằm sát đáy song, cạnh trên của miệng đáy có thể điều chỉnh theo độ cao của mực nước; đáy thường bắt tôm cá khi nước lên, xuống, thu cá lúc nước đứng.

Việc sử dụng đáy để khai thác thủy sản đã ngăn chặn đường di cư sinh sản của các loài thủy sản; khai thác không có sự chọn lọc về loài, kích cỡ đã góp phần làm suy giảm nguồn lợi thủy sản. Ngoài ra, việc đóng đáy để khai thác thủy sản cũng làm ảnh hưởng đến dòng chảy, cản trở giao thông thủy.

Ảnh minh họa: đóng đáy trên sông và cấu tạo của lưới đáy

2. Đăng là loại ngư cụ cố định sử dụng phổ biến để chặn bắt cá di chuyển. Đăng có cấu tạo phong phú, được làm bằng tre hoặc lưới tùy theo địa phương. Đăng hoạt động ở khu vực có dòng chảy, mật độ cá qua lại nhiều. Đăng có cấu tạo gồm: lưới dẫn, lưới cánh, cửa hom và lưới chuồng.

a) Lưới dẫn là một dải lưới được thả thành bức tường để chặn đường cá di chuyển, cá sẽ dựa vào lưới dẫn và đi về phía cửa đăng;

b) Lưới cánh lắp ở hai bên cửa đăng, góc xiên của lưới cánh phải thích hợp để hướng cá đi vào cửa đăng;

c) Cửa hom có tác dụng dẫn cá vào trong đăng đồng thời hạn chế cá quay trở ra;

d) Lưới chuồng là nơi nhốt cá khi đã vào trong đăng.

Ảnh minh hoa: sử dụng đăng khai thác thủy sản và cấu tạo lưới đăng

 3. Lồng xếp là ngư cụ khai thác thủy sản bao gồm nhiều khung lồng, được tạo thành từ các khung sắt xếp song song và liên kết với nhau bằng áo lưới, dọc theo thân lồng có nhiều cửa hom để thủy sản đi vào nhưng không có cửa ra. Nguyên lý hoạt động của lồng xếp là đặt sát đáy các vùng ven bờ có độ sâu thấp để bẫy, ngăn cản đường di chuyển tự nhiên của các loài thuỷ sản. Ngư cụ này có tính chọn lọc rất thấp. Lồng xếp theo tên thường gọi tại địa phương là "lợp xếp", "lợp bát quái, "lờ dây" hay "18 cửa ngục".

Ảnh minh họa: lồng xếp khai thác thủy sản trong hồ Dầu Tiếng

4. Dớn là loại ngư cụ khai thác thủy sản cố định, thường được sử dụng ở các vùng nước nông, dòng chảy nhỏ để chặn bắt cá di chuyển, có cấu tạo gồm bốn (04) bộ phận chính:

a) Lưới dẫn là một dải lưới được thả thành bức tường để chặn đường cá di chuyển, cá sẽ dựa vào lưới dẫn và đi về phía cửa dớn;

b) Lưới cánh lắp ở hai bên cửa dớn, góc xiên của lưới cánh phải thích hợp để hướng cá đi vào cửa dớn;

c) Cửa hom có tác dụng dẫn cá vào trong dớn đồng thời hạn chế cá quay trở ra;

d) Lưới chuồng là nơi nhốt cá khi đã vào trong dớn.

Dớn có tên thường gọi tại địa phương là "dến" hay "lú".

Ảnh minh họa: sử dụng dớn để khai thác thủy sản

5. Ghe nhũi hay te, xiệp là ngư cụ đánh bắt chủ động dùng để khai thác thủy sản ở những nơi có độ sâu nhỏ. Cấu tạo gồm một (01) tấm lưới có hình dạng giống như cái túi, miệng lưới được căng bằng hai sào tre (có thể bằng vật liệu khác như: ống kim loại, thân gỗ …) vắt chéo nhau, miệng te thường rộng từ 1,5 - 2,5 m; đầu sào gắn guốc để dễ trượt trên nền đáy. Hoạt động bằng cách đẩy về phía trước và được nhấc lên đều đặn để thu gom tôm cá nên người dân thường gọi là "ghe nhũi" hoặc "ủi dồn".

Ảnh minh họa: ghe nhũi khai thác thủy sản

6. Ghe cào hay lưới kéo là ngư cụ khai thác chủ động, đánh bắt theo nguyên lý lọc nước bắt cá, cá bị lùa vào lưới dưới sức kéo đi tới của tàu và lưới. Lưới kéo có thể làm việc ở mạn hoặc đuôi tàu, được kéo bởi 1 hoặc 2 tàu (cào đôi). Lưới kéo có dạng hình túi hay hình ống, một đầu được mở rộng, tiếp đó hẹp dần và cuối cùng bị bịt kín ở túi lưới. Đối tượng đánh bắt gồm các loài thủy sản tầng đáy. Lưới kéo thường được sử dụng trên các thuyền thủ công hoặc trên các tàu lắp máy công suất nhỏ. Cấu tạo lưới kéo gồm ba (03) thành phần chủ yếu: cánh lưới, thân lưới và túi lưới.

a) Cánh lưới là phần đầu tiên ở phía trước của miệng lưới kéo. Cánh lưới có tác dụng lùa cá vào thân và đụt lưới. Chiều dài cánh lưới thường chiếm 1/5 chiều dài toàn bộ vàng lưới kéo;

b) Thân lưới kéo có tác dụng là tiếp tục giữ và lùa cá vào đụt. Chiều dài thân lưới thường chiếm 3/5 chiều dài toàn bộ vàng lưới kéo;

c) Đụt lưới là phần quan trọng nhất của vàng lưới. Đụt lưới có tác dụng giữ cá và bắt cá. Chiều dài đụt lưới thường chiếm 1/5 chiều dài toàn bộ vàng lưới kéo.

- Việc sử dụng ngư cụ cấm để khai thác thủy sản nhằm phục vụ cho lợi ích bản thân đã hủy diệt nguồn lợi thủy sản; phá hủy môi trường sống, đường di cư sinh sản của các loài thủy sản, làm suy giảm nguồn lợi thủy sản tỉnh nhà. Để bảo vệ nguồn lợi thủy sản, người dân tham gia khai thác thủy sản cần nâng cao nhận thức về bảo vệ nguồn lợi thủy sản; tuân thủ các quy định của pháp luật, không sử dụng các loại ngư cụ cấm để khai thác thủy sản, góp phần bảo vệ và phát triển nguồn lợi thủy sản./.